نگهداری از ماهی فایتر(اشنایی با ماهی فایتر)

با ماهي زيباي جنگجو (fighter) آشنا شويم. ماهي که تا سر حد مرگ با همنوع خود مي جنگد...ماهي فايتر يا رزمجوي سيامي ، با نام علمي Betta splendens از ماهيان شهره آکواريومي است . واژه Betta از كلمه محلي waderbetah گرفته شده است. گويش درست اين کلمه Bet – tah است ولي اشتباها رايج شده که آن را مانند دومين حرف الفباي يوناني , Beta ؛ تلفظ کنند . واژه splendens هم كه نام گونه اين ماهي است به معني درخشان و با شکوه (Glittering , Bright) است و البته نام عمومي آن،ماهي جنگجوي سيامي(Siamese fighting fish)يا ماهي جنگنده يا فايتر (Fighter) است.سيام (Siam) نام پيشين تايلند بوده است . همچنين رفتار ويژه پرخاشگرانه اين ماهي سبب شده كه آن را جنگجو بنامند . به طور كلي مي توان از تايلند ، ويتنام و كامبوج (Cambodia) به عنوان خاستگاه اين ماهي نام برد .
تجارت آكواريوم سبب گسترش وسيع ماهي جنگجوي سيامي شده و گزارش هاي مستندي از معرفي اين ماهي به برزيل ، فلوريدا ، هاوايي ، كلمبيا ، جمهوري دمنيكن ، سنگاپور و مالزي در دست است .
در تايلند به نوع دم بلند و اصلاح شده ماهي جنگجوي سيامي ،Pla Kat Khmer مي گويند . از لحاظ مفهومي واژه Pla به معني ماهي kat به معني گاز گيرنده (Biting) و Khmer به معني كامبوج (Cambodia) است . اين عبارت نشانگر اين است كه نمونه باله بلند و گزينش شده ماهي splendens از كامبوج به ساير نقاط – و دست كم به تايلند – رفته است . اين نام همچنين به گاز گرفتن اين ماهي اشاره مي کند , رفتاري که گاهي در زمان غذا دادن به ماهي فايتر رخ مي دهد .
زيستگاه ماهي جنگجوي سيامي شامل آبهاي شيرين راكد ، باتلاقي ، لجن زارها ، آبهاي با جريان كند ، زمين هاي سيلابي ، كانال ها ، مزارع كشت برنج ، رودخانه هاي كوچك و بزرگ و ... مي باشد ولي کمتر کسي است که اين ماهيان زيبا را در شيشه ها يا تنگهاي کوچک نديده باشد و در دل به زيبايي آنها آفرين نگفته باشد . نكته مهمي كه در مورد ماهي فايتر وجود دارد اين است كه در محيط زيست طبيعي ، شكل ماهي با آنچه كه امروزه در آكواريوم فروشي ها ديده مي شود متمايز است . اين دگرگوني به ويژه در مورد اندازه و شكل باله ها بسيار چشمگير است . باله ها در ماهي اصلي كوتاه و فقط نوك عقبي باله مخرجي كمي بلند است .
باله پشتي ماهي فايتر داراي ? خار و ? شعاع نرم و باله مخرجي آن شامل ? خار و ?? شعاع نرم است . در باله شكمي يك خار و ? شعاع منشعب داشته و باله سينه اي داراي ?? شعاع نرم مي باشد . تعداد فلس هاي خط جانبي در جنگجوي سيامي ?? عدد گزارش شده و اين در حالي است كه برخي معتقدند كه خط جانبي در اين ماهي ديده نمي شود! بيشينه درازاي اين ماهي را ?/? سانتيمتر ذكر مي كنند ولي بدون شك اين عدد تحت تاثير به گزيني هاي صد ساله تغيير كرده است . همچنين طول عمر اين ماهي نيز ? سال برآورد شده و اين در حالي است كه يكي از منابع تجربه نگهداري يك ماهي فايتر براي مدت ? سال را ذکر مي کند و طول عمر اين ماهيان را ? سال بيان مي كند .
ماهيان نر اين گونه را مي توان با توجه به رنگ هاي دل ربا و درخشان و باله هاي بلند از ماده ها كه بدرنگ( معمولا كرم و خاكستري ) و كوتاه باله هستند تميز داد . همچنين مجراي تخم ريزي يا Oviposter که مانند لوله اي بيرون مي زند , در فصل تخم ريزي فقط در ماهي هاي ماده و به صورت برآمدگي سفيد و کوچک ديده مي شود . اين برآمدگي در بين باله شکمي و مخرجي جاي دارد . گزارش شده که در جلو باله مخرجي ماهيان ماده ، دانه هاي سفيدي وجود دارد كه شبيه تخم است .

سن بلوغ ماهي جنگجوي سيامي كمتر از يك سال و احتمالا ? تا ? ماهگي است و كم ترين زمان دو برابر شدن جمعيت اين ماهي ?? ماه است . البته اين اعداد به دما و شرايط زيستي وابسته اند . تكثير اين ماهي در آبي نسبتا اسيدي و سبك مطلوب تر است و بهتر است كه آكواريم سر پوشيده و دماي آن ?? درجه سانتي گراد باشد .فايترها ترجيح مي دهند يک فضاي ساکت و نسبتا محصور براي زيستن داشته باشند چون فايتر ماهي خيلي اجتماعي نيست . نگهداري فايترها نسبتا آسان است چون همه چيزي که آنها براي خانه داشتن نياز دارند يک جام يا يک مخزن کوچک است ولي از آنجا که فايتر يک ماهي استوايي است احتياج دارد که گرم نگهداري شود واز چيزهايي که ممکن است آب را سرد کند دوري کنيد . اغلب خانه هايي که داراي حرارت مطبوعي در طول سال هستند مي توانند مناسب باشند ولي سعي کنيد در گرمترين اتاق خانه از فايتر نگهداري کنيد . ماهي فايتر در انواع رنگهاي درخشان موجود است اما معمولا به رنگ قرمز و آبي هستد . با اين وصف نژادهايي به رنگهاي سبز روشن ، آبي ، قرمز ، زرد ، زِيتوني ، آبي تيره و سياه از اين ماهِي ، در بازار وجود دارد .
تغذيه:هرچند که ماهي فايتر هر نوع غذايي را مي پذيرد و از مگس و دل گوسفند و آرتميا تا کاهو و پولکي هاي گياهي مي توان به او داد ولي شايد يکي از بهترين غذاهاي پيشنهادي براي اين ماهي کرم خوني باشد زيرا در زيستگاه طبيعي نيز بخش زيادي از غذاي ماهي را همين لارو حشرات تشکيل مي دهد
تشخيص جنسيت
جنس نر:
1: داراي باله هاي کشيده و درازي است.
2: جثه اي بزرگتر دارد.
3: بيشتر گوشه گير است.
4: داراي بدني کشيده است.
5: داراي لبهايي کلفت و دهاني بزرگ است.
جنس ماده:
1: داراي باله هاي کوتاهتر نسبت به جنس نر مي باشد.
2: چثه کوچکتراز جنس نر دارد.
3: فعالتر از جنس نر است.
4: داراي بدني جمعتر از نر هاست.
5: داراي لبهايي باربکتر و دهاني کوچکتر از جنس نر مي باشد.
خاصيت جنگجويي ماهي فايتر (رزمجو):بي شک هر فرد علاقمند به ماهيان زينتي مي داند که دو ماهي نر از اين گونه را نمي توان با هم در يک مخزن آب نگهداري نمود زيرا ماهيان نر با هم به ستيز خواهند پرداخت و بايد ماهيان نر را پيش از سه ماهگي از هم جدا کرده و هر كدام را در ظرف جداگانه اي پرورش داد زيرا در غير اين صورت شروع به جنگ كرده و هيچكدامشان زنده و سالم نمي ماند .در سه ماهگي كه ماهي حدودا سه سانتي متر طول دارد ، نرهاي جوان را مي توان از باله مخرجي بلندشان شناخت . جالب است كه ماهي جنگجوي سيامي حتي در مقابل تصوير خود در آيينه واكنش تهاجمي نشان مي دهد . در بسياري از فروشگاههاي اين ماهي , در زمان فروش ؛ آيينه اي در كنار تنگ حاوي آن قرار مي دهند تا ماهي باله هاي خود را افراشته كرده و زيبايي اش دو چندان شود .در بسياري از نقاط دنيا و به ويژه در تايلند از ستيزه خويي ماهيان نر اين گونه براي برگزاري مسابقه و شرط بندي استفاده مي شد ، و البته هنوز هم مي شود
درست مانند همان کاري که در مورد خروس جنگي انجام مي شده است، به همين علت گاهي به اين ماهي خروس ماهي نيز گفته اند . اين ماهي با دندان هاي مخروطي كه در آرواره ها دارد باله نرهاي ديگر را ريش ريش كرده و به بدن آنها حمله ور مي شود . خسارات جبران ناپذيري كه پس از از بين رفتن باله ها و جدا شدن فلس ها ايجاد مي شود معمولا به مرگ ماهي ناتوان تر و گاهي مرگ هر دو ماهي منتهي مي شود .
شايد در ابتدا گمان کنيد که مثلا در روز مشخص هر کس ماهي فايتر خود را از آب آکواريوم منزلش خارج مي کرد و به محل مسابقه مي برد و ماهيان هم کمي با هم مي جنگيده اند و يکي پيروز مي شد سپس برنده مشخص مي گشت . اما اين ساده انگاري با واقعيت بسيار فاصله دارد . واقعيت اين گونه است که افراد حرفه اي ماهي هاي فايتر را از ابتداي تولد براي مبارزه اي خونين آماده مي کنند و در اين راه از هيچ ترفندي چشم پوشي نمي کردند . اين نکته وقتي برايتان بيشتر قابل فهم مي شود که بدانيد عده اي فقط از راه شرط بندي بر روي ماهيان جنگنده اي که خودشان تربيت کرده بودند امرار معاش مي کردند .